De Nederlandse grootbanken hebben, zoals verwacht, de zogenoemde stresstests die Europese toezichthouders hebben gedaan zonder problemen doorstaan. Ze zouden volgens de toets genoeg vet op de botten hebben om bij economische tegenwind op eigen benen te blijven staan.

Dat blijkt uit de zondagmiddag gepubliceerde resultaten van de zogenoemde stresstests van Europese toezichthouders.

Stresstests: zijn banken solide genoeg?

Het onderzoek van de Europese Centrale Bank (ECB) en de Europese toezichthouder EBA bestond uit twee delen. Eerst heeft de ECB gekeken of de waarde die banken zelf toekennen aan uitstaande leningen, zoals hypotheken en bedrijfskredieten, redelijk is.

Naast deze zogenoemde ‘Asset Quality Review’ is er een stresstest gedaan. Daarbij is als startpunt de situatie van eind 2013 genomen. Vervolgens zijn hier twee scenario’s op losgelaten voor de economische ontwikkeling in de drie jaar tot en met 2016 en het effect hiervan op de waarde van de bankbezittingen.

In het basisscenario moesten bank eind 2016 minimaal 8 procent eigen geld hebben, afgewogen tegen de naar risico gewogen bezittingen. Dat laatste wil zeggen dat bijvoorbeeld ‘veilige staatsleningen’ een andere weging krijgen op de balans dan leningen aan het midden- en kleinbedrijf.

In het negatieve scenario, waarbij is uitgegaan van flinke economische tegenwind en oplopende werkloosheid, moeten banken eind 2016 minimaal 5,5 procent eigen vermogen hebben afgezet tegen de naar risico gewogen bezittingen.

Europese bankentest

Zoals verwacht zakten 25 van de 130 grootste Europese banken voor de stresstests. Daar zaten geen Nederlandse grootbanken bij. Banken die de drempels voor het minimale eigen vermogen niet hebben gehaald, moeten hun kapitaalbuffers aanvullen, om te zorgen dat ze beter bestand zijn tegen eventuele economische klappen.

De grootste kapitaaltekorten bij het meest negatieve scenario ontstaan volgens de Europese toezichthouders in Italië (9,4 miljard euro), Griekenland (8,7  miljard euro), Cyprus (2,4 miljard euro) en Portugal (1,1 miljard euro). Dit is op basis van de situatie eind 2013. In een aantal landen hebben banken eerder dit jaar al hun vermogensbuffers versterkt, vooruitlopend op de stresstests. In totaal is al 15 miljard euro aan vers vermogen opgehaald

Er zijn nog 13 banken die extra inspanningen moeten doen om hun buffers aan te vullen.  De grootste resterende tekorten komen voor rekening van de Italiaanse bank Banca Monte dei Paschi en de Portugese Banco Comercial Português.

Nederlandse grootbanken: sterk genoeg

Het gemiddelde starpunt voor Nederlandse grootbanken - te weten ING, Rabobank, ABN Amro, SNS, Bank Nederlandse Gemeenten, de Waterschapsbank en de Nederlandse onderdelen van RBS - was een zogenoemde tier 1-ratio voor het eigen vermogen van gemiddeld 11,55 procent eind 2013.

In het basisscenario staat deze ratio eind 2016 volgens de Europese toezichthouders op 12,16 procent, dus ruim boven de vereiste 8 procent.

In het 'zwaar weer-scenario' eindigen Nederlandse grootbanken op een tier-1 ratio van 8,9 procent, dus ook ruim boven de vereiste 5,5 procent. Zie hier de overzichtspagina voor Nederland.

In euro's is de schadepost bij het zwarte scenario voor Nederlandse grootbanken in totaal 15,6 miljard euro.

SNS Bank meest kwetsbaar voor grote klap

Kijk je naar de vier belangrijkste grootbanken, dan zakt Rabobank met zijn tier-1 ratio van 12,03 procent eind 2013 naar 11,2 procent in het basisscenario en naar 8,35 procent in het donkere scenario.

ABN Amro versterkt in het basisscenario zijn tier-1 ratio van 12,11 procent eind 2013 naar 13,6 procent eind 2016. In het tegenvallende scenario daalt de kernratio voor het eigen vermogen naar 9,15 procent eind 2016.

ING verbetert zijn positie ook in het basisscenario. De tier-1 ratio klimt van 10,1 procent eind 2013 naar 11,38 procent eind 2016. In het donkere scenario zakt de kernratio naar 8,65 procent eind 2013.

SNS Bank, net als ABN Amro genationaliseerd door de Nederlandse staat, heeft de sterkste startpositie, met een tier-1 ratio van 14,9 procent en die stijgt in het basisscenario naar 15,96 procent eind 2016. In het donkere scenario komt SNS echter uit op een kernratio van 6,79 procent.

De tests van de Europese toezichthouders suggereren dus dat de kredietportefeuille SNS Bank nog altijd zeer sterk gevoelig is voor economische tegenwind. De bank blijft in de zwaarste stresstest wel net boven de minimumdrempel van 5,5 procent, maar ziet het eigen vermogen flink krimpen.

Zijn banken eerlijk over huidige waarde bezittingen?

De bovengenoemde startposities voor de verhouding tussen het kernvermogen (tier 1-ratio) en de naar risico gewogen bezittingen eind 2013 zijn al gecorrigeerd voor de test waarbij de Europese Centrale Bank heeft gekeken naar de manier waarop banken de waarde van leningen beoordelen.

Uit deze tests komen relatief kleine verschillen naar voren voor de Nederlandse grootbanken. Zo kwam bijvoorbeeld ABN Amro eind 2013 op een tier 1-ratio van 12,23 procent, terwijl de ECB iets conservatiever is met een kerncijfer van 12,11 procent.

Bij SNS Bank is de aanpassing wat groter: zelf had SNS Bank een tier-1 ratio van 15,5 procent in de boeken staan, terwijl de ECB 14,9 procent redelijker vindt eind 2013.

ING komt weg met een aanpassing van 0,3 procentpunt (van 10,4 procent naar 10,1 procent), terwijl Rabobank van de vier belangrijkste grootbanken de sterkste aanpassing voor de kiezen kreeg: de ECB vindt voor eind 2013 een tier-1 ratio van 12 procent redelijk, terwijl Rabobank zelf 12,8 procent in de boeken had staan.

Geloofwaardigheid banken

Hamvraag bij de doorlichting van banken blijft of financiële markten de stresstests geloofwaardig achten en of die gaan helpen het vertrouwen in de Europese bankwezen te herstellen.

Banken zijn sinds de kredietcrisis relatief terughoudend met het verstrekken van nieuwe leningen aan consumenten en bedrijven, omdat ze vooral bezig zijn met het aanvullen van hun vermogensbuffers. Als het vertrouwen in het incasseringsvermogen van banken toeneemt, helpt dat mogelijk ook om de kredietmachine beter te laten functioneren.

Op eerdere stresstests van Europese toezichthouders is veel kritiek geweest, omdat banken die daarvoor zijn geslaagd (onder meer SNS), later alsnog in de problemen zijn gekomen.

Lees ook

Casper de Vries: ECB moeten banken dwingen buffers te versterken, ook in Nederland

Oeps! We konden je formulier niet vinden.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl